Manifeste affirmant le caractère un et divers de la langue d'Oc

"ANSCHLUSS de la part du languedocien central"
O poiriái veire autrament: e perqué mon jot-dialècte (illustrat per de grands autors coma Langlada) es remplaçat en pichòta Camarga per lo Provençau Mistralenc? Aime los dos, totes dos son ma lenga, non pas doas lengas diferentas... Fau de collaboracion activa amb aquel mistralenc, vist que m'es arribat de l'escriure. Aquí soi compromés d'a fons, aquí soi un collabò...
Se s'oficializa sus lo Ròse una frontièira entre Provençau e Lengadocian, quane es lo sòrt d'aquel Provençau de Camarga qu'es benlèu lo mai fièr e lo mai descomplexat de totes los parlars d'òc, una lenga mistica, liturgica quasi?

Ieu respièche cap e tot aquel fenomèn que podèm pas que constatar, que devèm als seguidors de Baroncelli e d'Arbaud, que d'unes que i a los ai ben coneguts, e que met en plaça un isclon de resisténcia de la lenga dins un dialècte qu'es pas lo sieu.

Me diretz qu'es un airal dau Lengadòc colonizaire e destructor qu'es colonizat per la Provença colonizada e agairada?

Aime mai me congostar d'aquela diversitat, eretatge de la vision geniala de Baroncelli de d'Arbaud qu'avián eles, aquò's irrefutable, tant coma Mistral, una concepcion larga de sa lenga "dis Aup i Pirenèu"... E quand disián Provençau èra sinonim de quora disèm occitan uòi.

Ges d'occitan que non siágue influenciat per las solucions estilisticas geniales de Mistral e de d'Arbaud, qu'an de segur passat lo Ròse dins un sens opausat a l'Anchluss denonciada, per nòstre bonur a totes. Que, de mai, se legissèm un pauc los autors, podèm pas nos empachar de pensar que Mistral a atrobat de modèls dins Gensemin, Godolin e l'Abat Favre, a pas escrich ex nihilo. A bastit una lenga classica en tirant çò melhor de sos davancièrs e en ne faguent quicòm de mai poderós e de mai treslusent. Aquí n'avèm una de mai d'Anschluss?

Aquel ratigàs de copar la lenga en talhons ("lengas d'òc", d'ausir aquò me sanglaça) es un trist eretatge dau sègle XX e sabèm ben que d'unes occitanistas son pas totjorn estats de "gentlemen" dins las annadas 70 e que las passions se son empusadas... fins a far nàisser aquel replegament fregeluc e suicidari, qu'a d'explicacions istoricas ligadas a de contèstas de personas (cf Loís Baile, etc...). Nos cau estudiar aquel  passat, l'analizar, l'inventoriar, ne prene lo positiu e n'escampar lo negatiu. E passar a quicòm mai. E òc, en 1970 i a agut de joines occitanistas de vint ans e de mens joines qu'an desborronat, èra una crisi d'adolescéncia, qu'a fach de ben e de mau. Lo ben, es que sèm sortits dau silenci seplucral ont èrem estremats. Lo mau, n'avèm encara aquí las plagas sanguinosas que jamai se barran. Fagam mea culpa e virem la pagina.

Nòstre manifèst resumís un consensus d'escrivans: per nautres la lenga es una e divèrsa, es la fondamenta de nòstra vida culturala.

Se consideratz que tota cultura es una falsificacion e que sol es legitim lo parlar atestat d'un vilatge au sègle XIX, vòstra demarcha es logica. Un teorician pòt definir de critèris per definir 1, 4, 30 lengas dins l'airal ont culturalament ne foncciona una soleta!

Pareis qu'es los nazís que disián que quora se parla de cultura cau sortir lo revolver. Es un pauc la demarcha dels esbocinaires de la lenga d'òc.

Nautres afortissèm que l'unitat de la lenga d'òc es un fach de cultura, una realitat que trompassa totas las nuàncias dialectologicas. A la rebors aquela unitat deu pas consistir a remplaçar la lenga viva per un lengatge basic eissit trabalh d'un teorician, mas deu se viure en plen respièch de la diversitat que li balha son dinamisme.

Donc soi un collabò de la provençalizacion dau bas lengadòc e o assumisse. Per ieu es una forma de diversitat. Pasmens i a de pròvas irrefutablas que fau un trabalh pinhastre per que lo jot-dialècte montpelhieirenc gardèsse una plaça, e aquò capita, d'unas expressions que ne venon se tòrnan popularizar...
E anirai mai luònh, vos vau far sautar au plafon: òc, per ieu, l'occitan "referencial", "general", "normat", tot çò que voldretz,que de tot biais s'impausa pas a digús, es una auttra diversitat que respièche. Li desire solament d'èstre enriquesit e fegondat per d'usatges eissits de la lenga autentica.

Dempuòi d'unes ensages experimentals de Valèri Bernard e Pèire Roqueta, qu'èran indubitablament de grands provençaus e de mistralencs, vese pas d'exemple de "lengadocianizacion" impausada per la riba drecha dau Ròse a la paura riba senèstra. Vese lo fenomèn envèrs, de provençau que s'afortís a la plaça dau lengadocian coma lenga nòbla d'una part dau Lengadòc, e aquel fenomèn lo respièche. Lo qualifique pas d'Anchluss. Pas mai que las influéncias de la lenga de Mistral omnipresentas dins tot tèxt lengadocian...  Aime lo Provençau tant apassionadament coma lo Lengadocian, per que per ieu, es la meteissa (mema) lenga.

Nautres escrivans signataris d'aquel manifèst sèm sus aquela rega.